Maatschappijen

[ Ter vereenvoudiging hanteer ik de afkorting NZH voor alle vier de Noord- Zuid Hollandsen en HTM voor beide Haagse maatschappijen.
Waar relevant bieden de maatschappijen doorverwijzingen naar materieellijsten (voorzover aanwezig). Consistentie is nog niet aanwezig, maar daaraan wordt gewerkt. Verder bestaat bij een aantal maatschappijen de beschrijving alleen uit een paar = tekentje, die moeten nog uitgewerkt worden.

Opmerkingen, aanmerkingen, correcties, aanvullingen en wat al niet svp per e-mail naar mij.]

Verderop een lijst met alle mij bekende spoorweg-, tram- en trolleybusbedrijven en nog verder de lijst met busbedrijven. De volgende bedrijven zijn momenteel nog actief (hieronder staan niet de buitenlandse bedrijven die van belang zijn):
Spoor, tram en trolleybus:
GVBA, GVM, HTM, Midnet, NS, RET.
Bus:
BBA, EZACO, GADO, GVBA, GVBG, Hermes, HTM, Interliner, Midnet, NOVIO, NZH, OAD, Oostnet, OVE, Pieper, RET, SM, SVD, SZ, Vancom, VEONN, Verhoef1, ZWN.

Hier een korte beschrijving van de maatschappijen die van belang zijn voor het Nederlandse spoorweg en tramweg verkeer, hieronder ook de maatschappijen met trolleybus bedrijf.

Gebruikte afkortingen:
ABPEG, ABT, AE, AhTM, AKG, AM, AMB, AmTM, ANRM, AOM, ApTM, AR, AS, ASEAG, ASL, AST, AT, ATM, BBA, BE, BEG, 'sBH, BHH, BK, BM, BME, BNTT, BSM, BT, CFN, CFPN, CLS, CME, CVD, DB, DGEE, DR, DRG, DSM, DTC, DV, EAB, EB, EBN, EDS, EG, EGTM, ENET, EO, EPU, ESM, ETMZ, GB, GCB, GenTM, GETA, G'sG, GiTM, GLS, GM, GOE, GOLS, GOSM, GOSTA, GoTM, GPE, GPM, GrT, GS, GSTM, GT, GTA, GTAp, GTB, GTG, GTM, 'sGTM, GTN, GTO, GTS, GTSt, GTU, GTV, GTW, GTZ, GVA, GVBA, GVG, GVM, GW, GWS, GWSM, GWTM, HA, HB, HBS, HESM, HH, 'sHHVO, HlTgM, HlTyM, HN, HSM, HTM, HTyM, HV, 'sHVV, HZSM, KNLS, KPStEV, LBB, LESM, LeTM, LG, LL, LM, LS, LTM, LW, MB, MBS, MEE, MET, Midnet, ML, MT, MtT, MVTS, MW, M&W, NB, NBDS, NBM, NBSM, NCS, NdSM, NFLS, NH, NHT, NLS, NmTM, NMVB, NOLS, NRS, NS, NSM, NTM, NWS, NWSM, NwSM, NWV, NZH, NZOS, NZS, OB, OBB, OG, OGB, OH, OLDO, OP, OSM, PHE, PZEM, REG, RET, RETM, RSTM, RTM, RV, SBM, SBV, SdTM, SF, SG, SGE, SHW, SlTM, SM, SMAS, SMBH, SMWF, SN, SNCV, SO, SOP, SP, SREGT, SS, STAR, STM, SV, SW, SZB, TBC, TBM, TBV, TD, TET, TGP, TH, TJ, TM, TMBH, TMDG, TMZ, TMZG, TN, TNA, TNHT, TOL, TTC, TVFM, TW, ULS, UTM, VM, VMH, VP, VTS, WB, WESTIG, WFTM, WN, WoS, WS, WSM, WU, WZ, IJSM, IJzSM, ZB, ZE, ZHESM, ZK, ZNSM, ZpTM, ZSM, ZTM, ZVTM.

ABPEG - Aachener und Burtscheider Pferde Eisenbahn Gesellschaft

===

ABT - Stoomtramweg-Maatschappij Antwerpen-Bergen op Zoom-Tholen

Opgericht 1886, overname BT in 1886, zustermaatschappij van ASL. In 1922 overgenomen door een nieuwe maatschappij met dezelfde naam. Vanaf 1934 exploitatie door BBA die de maatschappij in 1935 overnam. Sedert 1927 ook busbedrijf.

AE - Ahaus-Enscheder Eisenbahn-Gesellschaft

Eigendom Enschedé aansluiting-Enschedé Zuid-grens-Ahaus. Exploitatie HSM. Het nederlands gedeelte genaast door SN in 1928, de exploitatie van het duitse gedeelte werd overgenomen door DR.

AhTM - Arnhemsche Tramweg-Maatschappij

Opgericht 1879, paardetramlijnen in Arnhen en een lijn Arnhem-Velp, in 1911 overgenomen door GETA.

AKG - Aachener Kleinbahn Gesellschaft

===

AM - Aken-Maastrichtsche Spoorweg-Maatschappij

Opgericht in 1845, eigenaar lijnen Maastricht-Simpelveld-grens en Maastricht-Hasselt. In 1856 overname exploitatie traject Hasselt-Landen (eigendom van TJ) van EB. Exploitatie Maastricht-Aachen en Masstricht-Landen overgenomen door GCB in 1867, belgisch deel genaast door EB in 1897. Nederlands gedeelte genaast door SN in 1898 met exploitatie door SS en duits gedeelte door KPStEV in datzelfde jaar.

AMB - Antwerpsche Maatschappij voor den dienst van Buurtspoorwegen

===

AmTM - Amersfoortsche Tramweg-Maatschappij

Opgericht 1900, paardetramlijnen in Amersfoort, opgeheven 1917.

ANRM - Algemeene Nederlandsche Railroute-Maatschappij

Opgericht 1865, paardetramlijn Den Haag-Delft, opgeheven 1874 (later door TH heropend).

AOM - Amsterdamsche Omnibus-Maatschappij

Opgericht 1872, paardetramlijnen in Amsterdam, overgenomen door GTA in 1900.

ApTM - Apeldoornsche Tramweg-Maatschappij

Opgericht 1897, paardetram Apeldoorn Het Loo, dienst gestaakt 1917, overgenomen door GTAp in 1919.

diesel trams

AR - Société anonyme des chemins de fer d'Anvers à Rotterdam

Lijnen Roosendaal-grens, Moerdijk-Roosendaal en Breda-Roosendaal, vanaf 1864 exploitatie door GCB, in 1880 nederlandse deel genaast door SN met exploitatie door SS.

AS - Spoorweg-Maatschappij Almelo-Salzbergen

Opgericht in 1862. Exploitatie door SS, sinds 1892 door HSM. Ook een gedeelte door DR. In 1924 duits gedeelte genaast door DR. In 1925 nederlands gedeelte overgenomen door HSM. Lijn: Almelo-Hengelo-Oldenzaal-Bentheim-Salzbergen.

ASEAG - Aachener Strassenbahn und Energie Versorgungs Aktien Gesellschaft

===

ASL - Tramweg Anvers-Sandvliet-Lillo

===

stoomtramlokomotieven

AST - Alkmaarsche Stadstram

Overname AT in 1923, reed ook met tractortram, opgeheven in 1929 door concurrentie busbedrijf Geelen.

tractortrams

AT - Alkmaarsche Tramvereeniging

Opgericht 1895, paardetramlijnen in Alkmaar, overname door AST in 1923.

ATM - De Algemeene Tram-Maatschappij

Overname in 1892 van SG, met paardetram, beheer door MET, in 1908 van naam veranderd in GB.

BBA - N.V. Brabantsche Buurtspoorwegen en Autodiensten B.B.A.

Opgericht 1934, overname exploitatie ABT, HB, 'sHHVO, TM, ZNSM en ZSM in 1934 in 1935 gevolgd door overname, ook busbedrijf. Tramvervoer gestaakt in 1939.
NB: bij de overname van de diverse maatschappijen kreeg het materieel geen nieuwe nummers, zie voor de materieellijsten de oude maatschappijen.

BE - Bentheimer Eisenbahn

Nieuwe naam BK sedert 1923, exploitatie Coevorden-grens, eigendom NOLS, sinds 1938 nieuwe naam BEG.

BEG - Bentheimer Eisenbahn-Gesellschaft

Sinds 1938 nieuwe naam voor BE, exploitatie Coevorden-grens, eigendom (ook sinds 1938) van SN.

'sBH - Stoomtramweg-Maatschappij 's-Bosch-Helmond

Opgericht 1881, lijnen Den Bosch-Vught, Den Bosch-Helmond en locale lijnen in Den Bosch, overname CFPN in 1899. Overname Den Bosch-Vught door 'sHVV in 1918 en Den Bosch-Helmond en Veghel-Oss door 'sHHVO in datzelfde jaar. Opgeheven.

stoomtramlokomotieven

BHH - Compagnier des chemins de fer des bassins houillers du Hainaut

Exploitatie Terneuzen-Sluiskil-Sas van Gent (eigendom GT) in 1873 overgenomen van SGE, in 1877 naar SF.

BK - Bentheimer Kreisbahn

Exploitatie Coevorden-grens, eigendom NOLS, naam sinds 1923 BE.

BM - Tramweg-Maatschappij Breda-Mastbosch

Opgericht 1903, overname TBM in datzelfde jaar. Overgenomen door GTB in 1920.

BME - Bersch-Märkische Eisenbahn-Gesellschaft

Exploitatie Winterswijk-grens-Borken-Bismarck en Winterswijk-grens-Bocholt van NWS. In 1882 exploitatie overgenomen door KPStEV. Ook exploitatie Venlo-grens-Kaldenkirchen-Vierssen, waarbij het nederlands traject eigendom was van SN, ook hier exploitatie overname in 1882 door KPStEV.

BNTT - Société anonyme belge-néerlandaise de Transports et Travaux

===

BSM - Betuwsche Stoomtramweg-Maatschappij

Opgericht 1907, lijnen Arnhem-Elst-Lent, Arnhem-Huissen-Bemmel-Lent, Elst-Bemmel-Doornenburg-Pannerden, Huissen-Doornenburg, vanaf 1934 onder de naam GTW, opgeheven in 1935.

stoomtramlokomotieven

BT - Stoomtramweg Bergen op Zoom-Tholen

BT - Stoomtramweg-Maatschappij Bergen op Zoom-Tholen

Opgericht 1882, lijn Bergen op Zoom-Tholen, in 1886 overgenomen door ABT.

stoomtramlokomotieven

CFN - Chemins de fer économiques néerlandais

Opgericht 1881, lijn Middelburg-Vlissingen, overgenomen door TVFM in 1885.

stoomtramlokomotieven

CFPN - Compagnie des chemins de fer provinciaux néerlandais

Opgericht 1883, lijn Veghel-Oss, in 1899 overgenomen door 'sBH.

stoomtramlokomotieven

CLS - Centrale Limburgsche Spoorweg (Stoomtramweg) Maatschappij

Opgericht 1912, lijnen Roermond-Ittervoort, Horn-Deurne en Roermond-Vlodrop, overgenomen door LTM in 1921.

stoomtramlokomotieven

CME - Cöln-Mindener Eisenbahn-Gesellschaft

Eigendom grens-Elten-Emmerich, exploitatie door NRS. Exploitatie en eigenaar van Venlo-grens-Straelen. In 1882 overname exploitatie door KPStEV en in 1886 overname eigendom.

CVD - Centrale Vervoersdienst der Gemeente Nijmegen

Sinds opheffing trambedrijf in 1955 de nieuwe naam voor GTN, in 1969 trolleybusbedrijf opgeheven en sindsdien alleen maar busbedrijf.

trolleybus

DB - Deutsche Bundesbahn

Overname in 1949 exploitatie Nieuweschans-grens van DB, eigendom NS. In 1963 overname oude grens-Elten-nieuwe grens van NS.

DB - Provinciaal Ziekenhuis "Duin en Bosch"

Van 1914-1938 lijn Castricum-Duin en Bosch, vanaf 1920 electrisch.

electrische trams

DGEE - Dortmund-Gronau-Enscheder Eisenbahn-Gesellschaft

Eigenaar Glanerbrug grens-Gronau, samen met MEE, exploitatie door SS, in 1884 overgenomen door KPStEV.

DR - Deutsche Reichsbahn

Overname exploitatie Nieuweschans-grens van GOE in 1920, eigendom SN, sinds 1938 NS.
Overname exploitatie Winterswijk-grens van KPStEV in 1920, eigendom van NWS, eigendom naar SS en exploitatie naar HSM in 1926.
Overname exploitatie grens-Elten-Emmerich overgenomen van SS in 1920.
Overname Venlo-grens in 1920 van KPStEV, noordelijke lijn overgenomen door SS in 1928, exploitatie van zuidelijke lijn (was al eigendom van SN) door SS in 1924.
In 1949 werd alles overgenomen door DB, behalve oude grens-Elten-nieuwe grens, dat ging naar NS.

DRG - Deutsche Reichsbahn Gesellschaft

Naam tussen 1924 en 1937 van DR; zie aldaar.

DSM - Dedemvaartsche Stoomtramweg-Maatschappij

Opgericht 1885 en 1887, lijnen Zwolle-Ter Apel, Slagharen-Hoogeveen, Lutten-Heemse=Hardenberg en exploitatie Meppel-Balkbrug, eigendom van MB. Sinds 1936 exploitatie door EDS. Sedert 1924 ook busexploitatie. Opgeheven 1948.

stoomtramlokomotieven

DTC - The Dutch Tramway Company, Limited

Opgericht 1864, paardetramlijn Den Haag-Scheveningen, in 1867 overgenomen door HTyM.

DV - De Locaal Spoorweg Maatschappij Dinxperlo-Varsseveld

Opgericht in 1901, exploitatie door HSM. Genaast in 1935 door SN. Lijn: Varsseveld-Dinxperlo.

EAB - Stoomtramwegmaatschappij Egmond-Alkmaar-Bergen

Sinds 1905 lijn Egmond-Alkmaar-Bergen aan Zee, exploitatie door HSM, in 1918 overname door HSM.

EB - Chemin de fer de l'Etat Belge

Zie beschrijvingen AM en LL.

EBN - Exploitatie van Buurtspoorwegen in Nederland

Opgericht 1898, lijn Rijsbergen-grens, exploitatie door AMB, vanaf 1921 door NMVB, opgeheven 1934.

EDS - Eerste Drentsche Stoomtramweg-Maatschappij

Opgericht 1898, lijnen Hoogeveen-Ter Apel, Erm-Nieuw Amsterdam en Assen Coevorden, overname exploitatie van MB en DSM in 1936, vanaf 1947 alleen busbedrijf.

stoomtramlokomotieven

EG - Tramweg-Maatschappij "Eindhoven-Geldrop"

Opgericht 1888, lijn Eindhoven-Geldrop, vanaf 1906 exploitatie in samenwerking met TM, in 1922 gevolgd door overname.

stoomtramlokomotieven

EGTM - Eerste Groninger Tramway-Maatschappij

Opgericht 1879, paardetramlijnen Zuidbroek-Veendam-Stadskanaal-Ter Apel en Veendam-Pekela, overgenomen door SREGT in 1912.

ENET - Eerste Nederlandsche Electrische Tram-Maatschappij

Opgericht 1898, lijnen in en om Haarlem en naar Zandvoort, vanaf 1904 exploitatie door ESM, vanaf 1924 door NZH, overname door ESM in 1946.

iter

EO - Lokaalspoorwegmaatschappij Enschedé-Oldenzaal

Opgericht in 1887, exploitatie door HSM, overname in 1920. Lijn: Enschedé GOLS-Oldenzaal EO.

EPU - Buffet-Maatschappij "E Pluribus Unum"

Overname lijn Beverwijk-Wijk aan Zee van WZ, in 1892, inclusief de exploitatie, nu als paardetram, in 1924 verbust door Waterdrinker en Huyer. Overname locale lijn te Zandvoort van TMZ in 1894, opgeheven 1907.

ESM - Electrische Spoorweg Maatschappij

Opgericht 1902, overname ENET in 1904, eigen lijn Amsterdam-Haarlem ook in 1904, stadstraject eigendom GTA, overname exploitatie door NZH in 1924. In 1946, na overname van NZH naam daarin veranderd, zie aldaar.

ETMZ - Electrische Tramweg-Maatschappij Zandvoort

Opgericht 1882, locale lijn te Zandvoort, eigendom van Siemens, nog hetzelfde jaar gestaakt. In 1884 naam veranderd in TMZ.

GB - Tramweg Gouda-Bodegraven

Nieuwe naam voor ATM in 1908, eigen beheer, opgeheven 1917.

GCB - Chemins de fer Grand Central Belge

Exploitatie vanaf 1864 van de lijnen Moerdijk-Roosendaal grens en Breda-Roosendaal van AR (eigendom van AR). Exploitatie Tilburg-Baarle-Nassau en Budel-Roermond-Vlodrop (eigendom NB) en Maastricht-grens (eigendom van AM). In 1880 lijnen rond Roosendaal en in 1898 de rest genaast door SN met exploitatie door SS.

GenTM - Gendringsche Tramweg-Maatschappij

Opgericht 1890, lijn Terborg-Gendringen, geexploiteerd door GSTM, overgenomen in 1901.

GETA - Gemeente Electrische Tram Arnhem

Overname AhTM in 1911. Nieuwe elektrische tramlijnen, overname exploitatie lijn van TOL van NBM in 1937. Vanaf 1924 ook busbedrijf. Stillegging in 1944, sedertdien alleen busbedrijf en trolleybusbedrijf onder de naam GVA.

G'sG - Gemeente 's-Gravenhage

Eigenaar van de Haagse lijnen geexploiteerd door HTM, in 1927 overgedragen aan de nieuwe HTM.

GiTM - Ginnekensche Tramweg-Maatschappij

Opgericht 1883. Van 1884-1920 paardetramlijn Breda-Ulvenhout, in 1920 overname lijn Breda-Ginneken door GTB. Daarnaast van 1889-1917 ponytram Ginneken-Mastbosch.

GLS - Groninger Locaalspoorweg-Maatschappij

Opgericht in 1887. Eigenaar lijnen, exploitatie door SS, naasting door SN in 1936 voor een gedeelte in 1940 de rest t.b.v. NS. Lijnen: Winsum-Zoutkamp, Sauwerd-Roodeschool.

GM - Gemeente Maastricht

Lijnen richting buitenland, exploitatie door LS, vanaf 1911 door BNTT en vanaf 1922 door NMVB. Opgeheven 1943.

GOE - Grosshezogliche Oldenburgische Eisenbahnen

Exploitatie Nieuweschans-grens, eigendom van SN, overname in 1920 door DR

GOLS - Geldersch-Overijsselsche Lokaalspoorweg-Maatschappij

Opgericht in 1884, exploitatie door HSM, overname in 1920. Lijnen: Zevenaar-Doetinchem-Winterswijk GOLS-Neede, Doetinchem-Ruurlo-Neede-Boekelo-Hengelo GOLS, Boekelo-Enschedé GOLS.

GOSM - Geldersch-Overijsselsche Stoomtram-Maatschappij

Opgericht in 1884, lijnen Deventer-Borculo en Devente-Epse, vanaf 1934 onder de naam GTW, opgeheven 1945.

stoomtramlokomotieven

GOSTA - Gemeenschappelijke Onderneming Stadskanaal-Ter Apel

Overname Stadskanaal-Ter Apel van OG in 1920, opgeheven 1923.

GoTM - Naamloze Vennootschap Gooische Tramweg-Maatschappij

Nieuwe naam van GS in 1930, sinds 1939 ook busbedrijf, in 1941 overname eigendom TMBH, in 1944 overgenomen door NBM.

GPE - Tramweg-Maatschappij Groningen-Paterswolde-Eelde

Opgericht 1896, paardetram Gronigen-Eelde, vanaf 1921 tractortram, vervangen door buslijn in 1929.

tractortrams

GPM - Gorsselsche Paardentramweg-Maatschappij

Opgericht 1889, paardetram Zutphen-Eefde, opgeheven 1919.

GrT - Groenlosche Tram

Opgericht 1914, overname van LG, dienst hervat 1915 met eigen exploitatie, opgeheven 1922.

diesel trams

GS - Gooische Stoomtram

Opgericht 1880, lijnen in het Gooi, in 1930 naam veranderd in GoTM.

GSTM - Geldersche Stoomtramweg-Maatschappij

Opgericht 1881, in 1929 naam veranderd in GTM. Exploitatie van GenTM gevolgd door overname in 1901. Eigen lijn: Arnhem-Dieren-Doetinchem-Terborg-Anholt.

GT - Société du chemin de fer de Gand à Terneuzen

Eigenaar lijn Terneuzen-Sluiskil-Sas van Gent, exploitatie door SGE, vanaf 1873 door BHH, vanaf 1877 door SF en sinds 1878 door GT zelf. In 1929 nederlandse deel overgenomen door MT.

GTA - Gemeentetram Amsterdam

Overname AOM in 1900. In 1905 overname paardetramlijn van SMAS. In 1921 overname GTS, paardetramlijn, van 1922 tot 1925 tractortram. In 1943 naam veranderd in GVBA. In 1907 en vanaf 1922 ook busbedrijf.

GTAp - Gemeentetram Apeldoorn

Overname ApTM in 1919, hervatting dienst, verbust in 1923 door GABDA.

diesel trams

GTB - Gemeentetram Breda

Overname BM en een deel van GiTM in 1920, opgeheven 1925.

GTG - Gemeentetram Groningen

In 1906 overname paardetramlijnen van TGP, later ook elektrische tram en trolleybus. Tramlijn naar Haren=de Punt in 1939 overgenomen door GDS als busbedrijf. Tram opgeheven in 1949, sedertdien alleen trolleybus en busbedrijf. In 1956 naam veranderd in GVG.

GTM - N.V. Geldersche Tramweg-Maatschappij

Sedert 1929 naam van GSTM, vanaf 1934 onder de naam GTW. In 1957 formeel verder onder de naam GTW. Vanaf 1929 ook nog busbedrijf.

'sGTM - 's-Gravelandsche Tramweg-Maatschappij

Opgericht 1887, paardetramlijn Hilversum-'s Graveland, in 1923 diensten voortgezet als busdienst door MOGH, lijn 's-Graveland-Bussum door Romviel.

GTN - Gemeentetram Nijmegen

Stadstrams in Nijmegen vanaf 1911, trambedrijf opgeheven in 1955. Sedert 1952 ook autobusbedrijf, tramlijnen vervangen door trolleybuslijnen tot 1955, in dat jaar naamsverandering in CVD.

GTO - Gemeentetram Oudewater

Paardetram in Oudewater vanaf 1906, vanaf 1924 ook tractortram, opgeheven 1931 (verbust door Geuting.

tractortrams

GTS - Gemeentetram Sloten

Begonnen 1918, paardetramlijn Amsterdam-Sloten, in 1921 overgenomen door GTA.

GTSt - Gemeente-Trambedrijf Soest

Overname Soest-Baarn eigendom van SP en exploitatie van NCS in 1918, paardetram vanaf 1922 ook tractortram, in 1925 verbust door Geerestein.

tractortrams

GTU - Gemeentetram Utrecht

Officiëel was de naam Gemeentelijk Trambedrijf, vanaf 1908 Gemeentelijk Electriciteits- en Trambedrijf, vanaf 1931 Gemeentelijk Gas-, Electriciteits- en Trambedrijf en vanaf 1936 Gas-, Electtriciteits-, Tram- en Radiobedrijf hoewel op het wagenpark de afkorting GTU werd gebezigd. Begin exploitatie in 1906, overname UTM in 1907. Vanaf 1924 mede en vanaf 1939 uitsluitend autobusbedrijf.

GTV - Gemeentetram Venray

Vanaf 1909 local paardetramlijn Venray, opgeheven in 1926.

GTW - Geldersche Tramwegen

Gezamenlijke naam sinds 1934 van BSM, GTM, GOSM, GWTM, TMDG (sinds 1939), ZE onder leiding van GTM, sedert 1949 alleen busbedrijf.

GTZ - Gemeentetram Zaltbommel

Sedert 1910 stadspaardetram Zaltbommel, in 1923 verbust na concurrentie door Akkerman.

GVA - Gemeente Vervoerbedrijf Arnhem

Sedert 1944 de naam voor het bus- en trolleybusbedrijf van GETA, tevens busbedrijf, in 1993 gefuseerd tot GVM.

trolleybus

GVBA - Gemeente Vervoerbedrijf Amsterdam

Sedert 1943 naam van GTA, ook autobusbedrijf.

GVG - Gemeente Vervoerbedrijf Groningen

Sinds 1956 de naam van GTG, tot 1965 trolleybussen, daarna alleen nog maar busbedrijf.

trolleybus

GVM - Gelderse Vervoer Maatschappij

Ontstaan in 1993 uit een fusie van GVA en GSM. Naast trolleybussen ook nog een groot busbedrijf.

trolleybus

GW - Gemeente Wageningen

Lijn Wageningen-Ede station sinds 1882, exploitatie door NRS, sinds 1890 door SS, overgenomen door SS in 1893.

GWS - Gemeenten Weert en Stramproy

Vanaf 1910 lijn Weert-Stramproy grens, exploitatie door MW sinds 1925 door NMVB. Opgeheven in 1934.

GWSM - Geldersch-Westfaalsche Stoomtram-Maatschappij

Opgericht 1905, in 1930 naam veranderd in GWTM. Lijn Zeddam-Lichtenvoorde-Aalten-Bocholt.

GWTM - N.V. Geldersche-Westfaalsche Tramweg-Maatschappij

Naam sinds 1930 van GWSM, exploitatie sinds 1934 onder de naam GTW, opgeheven in 1953.

HA - Stoomtram Haarlem-Alkmaar

Bedrijf van HSM voor de lijn overgenomen van TN in 1902, exploitatie door MET. Overgenomen door NZH in 1909.

stoomtramlokomotieven

HB - Vicinaux hollandais

Opgericht 1895, lijn Den Bosch-Waalwijk en Drunen-Heusden, overname TW in 1898, vanaf 1934 exploitatie door BBA, in 1935 overname. Vanaf 1926 ook busbedrijf.

stoomtramlokomotieven

HBS - Haagsche Buurspoorwegen

In 1927 ontstaan uit HTM voor het beheer van de niet Haagse eigendommen van die maatschappij.

HESM - Hollandsche Electrische-Spoorweg-Maatschappij

In 1898 opgericht, exploitatie door HSM, overname in 1936. Lijnen: Haarlem-Hoofddorp-Aalsmeer, Hoofddorp-Leiden Heerensingel, Leiden Heerensingel-aansluiting HSM, Aalsmeer-Amstelveen-Amsterdam Haarlemmermeerstation, Aalsmeer-Uithoorn-Nieuwersluis, Amstelveen- Uithoorn-Nieuwveen-Alphen aan de Rijn, Nieuwveen-Ter Aar.

HH - Tram Helder-Huisduinen

Opgericht 1896, lijn Den Helder-Huisduinen, gestaakt en opgeheven in 1907. In 1910 een tweede maatschappij onder dezelfde naam, opgeheven 1917.

stoomtramlokomotieven

'sHHVO - Stoomtram 's-Hertogenbosch-Helmond-Veghel-Oss

Opgericht 1920, overname 'sBH lijnen Den Bosch-Helmond en Veghel-Oss, vanaf 1934 exploitatie door BBA, in 1935 gevolgd door overname. Sinds 1929 ook busbedrijf.

stoomtramlokomotieven

HlTgM - Haarlemsche Tramweg-Maatschappij

Opgericht 1904, overname HlTyM, opgeheven in 1913.

HlTyM - De Haarlemsche Tramway-Maatschappij

Opgericht 1878, paardetram te Haarlem, in 1904 overgenomen door HlTgM.

HN - Localspoorwegmaatschappij "Hollands Noorderkwartier"

In 1884 opgericht, exploitatie door HSM, genaast in 1935. Lijn: Hoorn-Medemblik.

HSM - Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij

In 1837 opgericht, landelijke spoorwegmaatschappij, daarnaast ook landelijk tramwegen. Vanaf 1917 gezamelijke exploitatie met SS, vanaf 1921 formeel onder de naam NS, in 1938 door de laatste overgenomen.

HTM - Haagsche Tramweg-Maatschappij

HTM - N.V. Gemengd Bedrijf "Haagsche Tramweg Maatschappij" (H.T.M.)

Opgericht in 1887, eigendom net van G'sG, in 1927 ontstond een nieuwe maatschappij onder de tweede naam die de eigendommen van G'sG overnam en de exploitatie van HTM, het restant aan eigendommen werd ondergebracht in HBS. Sinds 1925 ook busbedrijf.

HTyM - Haagsche Tramway-Maatschappij

Overname DTC in 1867, overgenomen door TH in 1873.

HV - Stoomtramweg Hansweert-Vlake

Start 1913 met lijn Hansweert-Vlake, opgeheven 1933.

stoomtramlokomotieven

'sHVV - Tramweg 's-Hertogenbosch-Vught-Voorburg

Opgericht 1920, overname lijn Den Bosch-Vught en stadslijnen van 'sBH in 1920 als paardetram, in 1929 omgezet in buslijn.

HZSM - Haarlem-Zandvoort Spoorweg-Maatschappij

Opgericht 1880, overname exploitatie door HSM in 1889, overname eigendommen in 1925. Lijn: Haarlem-Zandvoort.

stoomtreinlokomotieven

KNLS - Koninglijke Nederlandsche Locaalspoorweg-Maatschappij

Nieuwe naam in 1881 voor NLS, exploitatie door HSM, overname in 1920. Lijnen: Apeldoorn-Dieren, Apeldoorn-Hattemerbroek, Apeldoorn-Deventer-Almolo, Hattem-Kampen Zuid.

KPStEV - Königliche Preussische Staatseisenbahn-Verwaltung

Overname eigendom Glanerbrug grens-Gronau van MEE en DGEE in 1884, overname exploitatie van SS in 1901.
Overname exploitatie Winterswijk-grens-Bismarck en Winterswijk-grens-Bocholt van BME in 1882, overname eigendom van NWS in 1889, overname exploitatie door DR in 1920.
Overname eigendom grens-Elten-Emmerich van CME in 1886, exploitatie door NRS en sinds 1890 SS, eigendom in 1920 overgenomen door DR.
Overname exploitatie Zevenaar-grens-Welle (eigendom NRS) van REG evenals eigendom en exploitatie grens-Elten-Welle in 1886. Sedert 1895 exploitatie Elten-Welle door SS toen Zevenaar-Elten werd opgeheven, gestaakt doch formeel overgenomen in 1920 door DR.
Overname exploitatie Nijmegen-Groesbeek grens-Cleve van REG ook in 1886 (eigenaar nederlands deel NSM, overname exploitatie door HSM later dat jaar.
Overname exploitatie Venlo-grens-Straelen van CME in 1882, in 1886 geolgd door overname eigendom, overname in 1920 door DR.
Overname exploitatie zuidelijk spoor Venlo-grens van BME in 1882 en noordelijk spoor van REG in 1886, beide eigendom van SN, vanaf 1920 exploitatie door DR.

LBB - Lorriedienst Bergen aan Zee-Bergen Binnen

Paardetramdienst over een aannemersspoor in 1908.

LESM - Limburgse Electrische Spoorweg Maatschappij

Exploitatie sinds 1918 van de lijn van SM, overgenomen door LTM in 1922.

LeTM - Leidsche Tramweg-Maatschappij

Vanaf 1879 paardetramlijnen in Leiden, in 1881 overgenomen door TTC.

LG - Stoomtramweg-Maatschappij Lichtenvoorde-Groenlo

Opgericht 1883, lijn Groenlo-station Lichtenvoorde, exploitatie door HSM, gestaakt 1911, 1914 overgenomen door GrT.

LL - Compagnie du chemin de fer Liégois-Limbourgeois et des prolongements

Eigenaar Eindhoven-Valkenswaard-Hasselt-Bilsen-Tongeren-Liers-Liège Vivegnies, Liers-Flémalle, Bilsen-Munsterbilsen en Ans-Ans Etat. Exploitatie door SS. Belgisch eigendom genaast door EB in 1896, overname exploitatie belgisch deel door EB in 1898, in datzelfde jaar nederlands eigendom overgenomen door SN.

LM - Compagnie du chemin de fer Liége à Maestricht et ses extensions

Lijn Maastricht-Eijsden, nederlands deel genaast door SN in 1898, overname exploitatie nederlands deel door SS in 1899.

LS - Société anonyme des railways économiques de Liége, Seraing et extensions

===

LTM - Limburgsche Tramweg-Maatschappij

Opgericht 1921. Overname CLS in 1921, vervoer gestaakt in 1935. Overname van VMH in 1923, overgenomen door MBS in 1929. Verder begin zuidelijker net in 1922, overname lijn van SM, geëxploiteerd door LESM in 1922, laatste tramvervoer in 1950. Vanaf 1932 ook busbedrijf.

LW - Spoorweg-Maatschappij Leiden-Woerden

Opgericht in 1875, exploitatie door NRS, sinds 1890 door SS, genaast door SN in 1899. Lijn: Leiden-Woerden.

MB - Spoorweg-Maatschappij Meppel-Balkbrug

Opgericht 1905, lijn Meppel-Balkbrug, exploitatie door DSM, maar eigen materieel. Sedert 1936 exploitatie door EDS. Opgeheven 1939.

stoomtramlokomotieven

MBS - Maas-Buurtspoorweg

Opgericht 1911, lijn Nijmegen-Venlo, in 1933 overname M&W, In 1935 overname lijn Venlo-Beringen van LTM. in 1944 tramverkeer stilgelegd. Sinds 1923 ook busbedrijf.

MEE - Münster-Enscheder Eisenbahn-Gesellschaft

Eigenaar Glanerbrug grens-Gronau, samen met DGEE, exploitatie door SS, in 1884 overgenomen door KPStEV.

MET - Maatschappij tot Exploitatie van Tramwegen

Opgericht 1891, overname restant IJSM. Beheer lijn SG/ATM vanaf 1892 tot ergens voor 1910, beheer lijn TN/HA van 1901-1909. In 1924 overname exploitatie door NZH, in 1946 eigendom door ESM.

stoomtramlokomotieven

Midnet - Midnet Groep

Het bedrijf kreeg in 1994 bij een lijnenruil de sneltram bij Utrecht van WN, zie het busbedrijf voor de geschiedenis.

sneltram

ML - Maatschappij voor Luchtvaart

Lijn station Den Dolder-vliegveld Soesterberg, geopend 1911, nog datzelfde jaar opgeheven.

diesel trams

MT - Société du chemin de fer international de Malines à Terneuzen

Eigenaar en exploitatie lijn Terneuzen-Sluiskil-Hulst, in 1929 het nederlandse deel van de lijn Terneuzen-Sluiskil-Sas van Gent GT, in 1948 het nedelandse gedeelte overgenomen door NS.

MtT - Maastrichtse Tram

Locale lijn 1896-1914, merendeels gedaan met paardentrams.

gas trams

MVTS - Eerste Nederlandsche Motor Tram: Venlo-Tegelen-Steyl

Overname in 1911 van VTS, opgeheven 1918.

diesel lokomotieven

MW - Naamlooze Maatschappij tot Uitbating van den Buurtspoorweg Maaseyck-Weert en uitbreiding

===

stoomtramlokomotieven

M&W - Stoomtram Maas en Waal

Opgericht 1898, lijn Nijmegen-Wamel, overname exploitatie Nijmegen-Neerbosch in 1913 van NmTM gevolgd door eigendom in 1920. 1933 overname door MBS.

NB - Société anonyme des chemins de fer du Nord de la Belgique

Lijnen Tilburg-Baarle-Nassau, Roermond-Vlodrop en Roermond-Budel, exploitatie door GCB, in 1898 nederlandse deel genaast door SN met exploitatie door SS.

NBDS - Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorweg-Maatschappij

Opgericht in 1869, spoorwegmaatschappij op traject Boxtel-Gennep grens-Goch- Büderich. Sinds 1919 exploitatie door SS. Overname door SS en DR in 1925.

stoomtreinlokomotieven

NBM - Nederlandsche Buurtspoorweg-Maatschappij

Opgericht in 1900. Spoorweglijnen exploitatie door NCS, vanaf 1919 SS, overname in 1927. Lijn: Bilthoven-Zeist. Tramwegen in hoofdzakelijk provincie Utrecht, smalspoor en normaalspoor met naast eigen exploitatie ook exploitatie door diverse andere maatschappijen. In 1927 overname OSM en in 1944 van GoTM. Staking trambedrijf in 1949. In dertiger jaren begonnen met busbedrijf.

NBSM - Noord-Brabantsche Stoomtramweg-Maatschappij

Opgericht 1880, lijn Tilburg-Waalwijk en tot 1885 Kaatsheuvel-Capelle, overgenomen door TW in 1893.

stoomtramlokomotieven

NCS - Nederlandsche Centraal-Spoorweg-Maatschappij

Opgericht in 1860, spoorwegmaatschappij op en om de Veluwe, daarnaast ook tramwegen. Exploitatie sinds 1919 door SS. In 1934 genaast door SN.

NdSM - Noorderstoomtramwegmaatschappij

Sinds 1913 lijn Schagen-Koedijk, exploitatie door HSM, sinds 1938 door NS, in 1940 genaast door NS.

NFLS - Noord-Friesche Locaalspoorweg-Maatschappij

Opgericht in 1899. Overname exploitatie door HSM in 1905, naasting door SN in 1935. Lijnen: Leeuwarden-Stiens-Metslawier-Anjum, Stiens-Tzummarum-Franeker Halte, Tzummarum-Harlingen.

stoomtreinlokomotieven

NH - Locaalspoorweg-Maatschappij Neede-Hellendoorn

Opgericht in 1904, exploitatie door HSM, in 1935 genaast door SS. Lijn: Neede-Goor-Rijssen-Nijverdal-Hellendoorn.

NHT - Noord-Hollandsche Tramweg-Maatschappij

Opgericht 1888, lijn Amsterdam-Edam, vanaf 1893 exploitatie door TNHT, vanaf 1932 door NZH, in 1946 overgenomen door ESM. In 1892-1893 beheer lijn van SMAS.

stoomtramlokomotieven

NLS - Nederlandsche Locaalspoorweg-Maatschappij

Opgericht in 1880, in 1881 van naam veranderd in KNLS, exploitatie door HSM.

NmTM - Nijmeegsche Tramweg-Maatschappij

Opgericht 1888, lijnen van Nijmegen uit, sinds 1916 overname exploitatie door M&W gevolgd door het eigendom in 1920.

stoomtramlokomotieven

NMVB - Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen

===

NOLS - Noordoosterlocaalspoorweg-Maatschappij

Opgericht in 1899. Exploitatie door SS en BK/BE/BEG (Coevorden-grens). Overname door NS in 1938, exploitatie Coevorden-grens nog steeds door BEG. Lijnen: Zwolle-Mariënberg-Gasselternijeveen, Almelo-Mariënberg, Assen-Gasselternijeveen-Stadskanaal, Stadskanaal-Zuidbroek, Zuidbroek-Delfzijl, Coevorden-grens.

NRS - Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij

In 1845 opgericht, landelijke spoorwegmaatschappij, daarnaast ook landelijk tramwegen. In 1890 genaast door SN met exploitatie door SS, materieel werd verdeeld tussen SS en HSM.

NS - N.V. Nederlandsche Spoorwegen

Vanaf 1917 belangengemeenschap tussen HSM en SS, sedert 1921 exploitatie onder die naam. Opgericht als maatschappij in 1937, sinds 1964 N.V. Nederlandse Spoorwegen. Formele overname HSM en SS in 1938. Naast spoorwegen ook tramwegen.
In de periode 1953-1983 en 1986-1994 was NS ook verantwoordelijk voor een aantal buslijnen.

NSM - Nijmeegsche Spoorweg-Maatschappij

In 1863 opgericht, exploitatie door REG, sinds 1886 door KPStEV en nog in datzelfde jaar naar HSM. Overname door HSM in 1923. Lijn: Nijmegen-Groesbeek grens.

NTM - Nederlandsche Tramweg-Maatschappij

Opgericht in 1880. Paardetram en stoomtram, in Friesland. In 1947 werd de lijn Dokkum-Veenwouden verbust door NOF en 1948 de lijn Drachten-Groningen door ESA. Sedert 1948 voor personen alleen busbedrijf. Alle tramdiensten gestaakt in 1962.

NWS - Nederlandsch-Westfaalsche Spoorweg-Maatschappij

Opgericht in 1872, exploitatie duitse trajecten plus nederlands traject tot Winterswijk door BME, sinds 1882 door KPStEV die het duitse gedeelte in 1889 overnam. Sedert 1920 exploitatie door DR. Het restant exploitatie door HSM, het hele nederlandse gedeelte genaast in 1926 door SN, met overname exploitatie door HSM. Lijnen: Zutphen-Winterswijk-Borken-Dorsten-Bismarck, Winterswijk-Bocholt.

NWSM - Nederlandsch-Westfaalsche Stoomtram-Maatschappij

Opgericht 1896, lijnen Oldenzaal-Denenkamp en Oldenzaal-Gronau, exploitatie door HSM, in 1936 nederlandse deel genaast door SN en het duitse deel opgeheven.

NwSM - Noorwijksche Stoomtramweg-Maatschappij

Opgericht 1885, lijn Rijnsburg-Noordwijk aan Zee, exploitatie door HSM, in 1909 overgenomen door NZH.

NWV - Maatschappij tot Uitbating der Buurtspoorwegen van het Noorden van West-Vlaanderen

===

NZH - Noord-Zuid-Hollandsche Stoomtramweg-Maatschappij

NZH - Noord-Zuid-Hollandsche Stoomtramweg-Maatschappij Haarlem-Leiden

NZH - Noord-Zuid-Hollandsche Tramweg-Maatschappij

NZH - Noord-Zuid-Hollandsche Vervoer Maatschappij N.V.

Voor het gemak worden deze onder een hoofd en met een afkorting behandeld. Opgericht in 1881, lijn Leiden-Haarlem, in 1884 een nieuwe maatschappij met de tweede naam die in 1909 de derde naam als nieuwe naam kreeg. De vierde naam is de nieuwe naam van ESM na overname in 1946.
Normaalspoor:
Haarlem-Leiden: exploitatie gestart 1881, opgeheven 1949.
Stadslijn Leiden: overname van RTM in 1909-1911, opgeheven 1961.
Lijnen Katwijk en Noordwijk: overname Oegstgeest-Katwijk aan Zee van RSTM en Rijsburg-Noordwijk aan Zee van NwSM in 1909, de exploitatie van HSM in 1909-1911, opgeheven 1961.
Leiden-Den Haag: overname exploitatie van MET in 1924, eigendom overgenomen in 1946, opgeheven 1961.
Den Haag-Scheveningen: overname exploitatie van SS in 1924, eigendom SN vanaf 1938 NS, opgeheven 1961.
Smalspoor: Haarlem-Alkmaar: overname van HSM in 1909, overname beheer MET in datzelfde jaar, opgeheven 1924.
Groep Haarlem: overname exploitatie van ESM in 1924, eigendom ENET tot 1946, opgeheven 1957.
Waterland: overname exploitatie Amsterdam-Edam (eigendom NHT), Edam-Volendam (eigendom HSM) en Schouw-Purmerend (eigendom TNHT) in 1932. In 1946 eigendom Amsterdam-Edam en Schouw-Purmerend overgenomen. Opgeheven in 1956. Vanaf 1932 ook busbedrijf.

NZOS - Nederlandsche Zuid-Ooster Spoorweg-Maatschappij

Opgericht in 1872, in 1883 exploitatie overgenomen door SS in 1892 eigendommen. Lijn: Tilburg-'s Hertogenbosch-Nijmegen.

stoomtreinlokomotieven

NZS - Nederlandsche Zuider-Spoorwegmaatschappij

Opgericht in 1891, exploitatie door SS, overname in 1899. Lijn: Sittard-Heerlen-Herzogenrath.

OB - Chemin de fer électrique d'Ostende-Blankenberghe et Extensions

===

OBB - Maatschappij tot Exploitatie der Buurtlijnen van Ostende en de Belgische Badplaatsen

===

OG - Stoomtramweg-Maatschappij "Oostelijk Groningen"

Opgericht 1912. Overname SREGT paardetramlijnen in 1914, Veendam-Pekela in 1920 overgenomen door VP en Stadskanaal-Ter Apel in hetzelfde jaar door GOSTA. Overname WB ook in 1914, vanaf 1915 stoomtram, nieuw Ter Apel-Winschoten-Delfzijl en Blijham-Bellingwolde, verbust tussen 1945 en 1948 door DAM en GADO.

stoomtramlokomotieven

OGB - Tramweg-Onderneming Gouda-Bodegraven

Vanaf 1882 lijn Gouda-Bodegraven, overname door SG in 1883.

stoomtramlokomotieven

OH - Tramweg-Maatschappij "St.-Oedenrode-'s-Hertogenbosch"

Opgericht 1897, lijn St. Oedenrode-Den Bosch en St. Michielsgestel-Vught. Exploitatie in samenwerking met TM, in 1906 gevolgd door overname.

stoomtramlokomotieven

OLDO - Overijsselsche Lokaalspoorweg-Maatschappij Deventer-Ommen

Opgericht in 1907, exploitatie door SS, in 1935 genaast door SN. Lijn: Deventer-Raalte-Ommen.

OP - N.V. "Oldambt-Pekela"

Nieuwe naam in 1935 van SOP, in 1939 verbust.

OSM - Ooster Stoomtram-Maatschappij

Opgericht 1882, vele smalspoor lijnen in de streek tussen Utrecht en Arnhem, ook overgenamen van STM. Daarnaast normaalsppoor Utrecht-Zeist, eigendom van NBM, exploitatie overgenomen van NCS in 1919. Alles naar NBM in 1927.

PHE - Paardentram Hoorn-Enkhuizen

Overname lijnen WFTM als paardetram in 1887, overgenomen door RTM in 1892.

PZEM - Provinciale Zeeuwsche Electriciteits-Maatschappij

Overname TVFM in 1929, direct ingebracht in dochter VM.

REG - Rheinische Eisenbahn-Gesellschaft

Exploitatie Zevenaar-grens-Welle, nederlands deel eigendom van NRS, Nijmegen-Groesbeek grens-Cleve, nederlands deel eigendom van NSM en Venlo-grens-Kaldenkirchen-Kempen, nederlands deel eigendom van SN. Overname exploitatie door KPStEV in 1886.

RET - Rotterdamsche Electrische Tram

Overname RETM in 1927. Sinds 1928 ook busbedrijf naast het trambedrijf.

RETM - Rotterdamsche Electrische Tramweg-Maatschappij

Opgericht 1904, overname Rotterdamse net van RTM, overname lijn naar Hilligersberg van SlTM in 1919, overgenomen door RET in 1927.

diesel trams

RSTM - Rijnlandsche Stoomtramweg-Maatschappij

Opgericht 1880, lijn Oegstgeest-Katwijk aan Zee, vanaf 1883 exploitatie door HSM, in 1909 overname door NZH.

stoomtramlokomotieven

RTM - Rotterdamsche Tramweg-Maatschappij

Opgericht 1878. Diverse lijnen in en om Rotterdam en op de Zuid Hollandse en Zeeuwse eilanden. Tevens lijnen te Leiden, 1886 overgenomen van TTC, in 1909 overgenomen door NZH; Dordrecht, 1891 overgenomen van TD, opgeheven 1919; Hoorn-Enkhuizen, 1892 overgenomen van PHE, opgeheven in 1918; Schiedam, 1911 exploitatie overgenomen van SdTM, opgeheven 1918.
In het Rotterdamse gebied ook een lijn overgenomen van IJSM. Het Rotterdamse net overgedragen aan RETM in 1904. De laatste tram opgeheven in 1966. Vanaf 1953 ook busbedrijf.

RV - Rederij "Vereeniging"

Overname exploitatie Utrecht-Vreeswijk van IJSM in 1886, overname eigendom in 1888, in datzelfde jaar naar SBV.

SBM - Stoomtram-Maatschappij Breskens-Maldeghem

Opgericht 1886, Lijnen in het westen van Zeeuws Vlaanderen, staking trambedrijf in 1948. Exploitatie Sluis-grens en Retranchement-grens door AMB, vanaf 1905 OB en later OBB, trajecten opgeheven 1940. Vanaf 1932 ook busbedrijf.

stoomtramlokomotieven

SBV - Stoomtram- en Bargedienst-Vereeniging

Overname 1888 van RV, stoomtractie tot 1893, daarna wijziging in paardetractie. In 1893 ook wijziging van naam in TBV.

stoomtramlokomotieven

SdTM - Schiedamsche Tramweg-Maatschappij

Opgericht 1901, paardetramlijn in Schiedam, vanaf 1911 exploitatie door RTM, opgeheven in 1918.

SF - Syndicat pour l'exploitation des cheminds de fer dans les Flandres

Exploitatie Terneuzen-Sluiskil-Sas van Gent (eigendom GT) in 1877 overgenomen van BHH, sedert 1878 exploitatie door GT zelf.

SG - Stoomtramweg-Maatschappij "Gouda"

Overname OGB in 1883, vanaf 1892 beheer door MET, in 1892 overgenomen door ATM.

stoomtramlokomotieven

SGE - Société générale d'exploitation de chemins de fer

Exploiteert de lijn Terneuzen-Sluiskil-Sas van Gent (eigendom GT van 1869 tot 1873, daarna overgenomen door BHH.

SHW - Stoomtram Hulst-Walsoorden

Opgericht 1902, lijn Hulst-Walsoorden, en sedert 1940 ook Kloosterzande-Perkpolderhaven (eigendom van SN), in 1944 overgenomen door ZVTM.

stoomtramlokomotieven

SlTM - De Schielandsche Tramweg-Maatschappij

Opgericht 1882, paardetramlijn Rotterdam-Hilligersberg, overgenomen door RETM in 1919.

SM - Staatsmijnen

Sinds 1918 lijn Heerlen-Hoensbroek, exploitatie door LESM, overgenomen door LTM in 1922.

stoomtramlokomotieven

SMAS - Stoomtram-Maatschappij Amsterdam-Sloterdijk

Opgericht 1882, lijn Amsterdam-Sloterdijk, vanaf 1888 paardetram, vanaf 1892 beheer door NHT en vanaf 1892 door NNHT, overgenomen door GTA in 1905.

stoomtramlokomotieven

SMBH - Stoomtramweg-Maatschappij Bussum-Huizen

Opgericht 1883, lijn Bussum-Huizen, exploitatie door HSM, vanaf 1917 door GoTM, in 1930 naam veranderd in TMBH.

SMWF - Stoomtramweg-Maatschappij "West Friesland"

Vanaf 1898 lijn Schagen-Wognum, in 1909 overgenomen door HSM.

stoomtramlokomotieven

SN - Staat der Nederlanden

Eigenaar van lijnen, exploitatie door verschillende maatschappijen. In 1938 werden de lijnen aan de NS overgedragen.

SNCV - Société Nationale des chemins de fer vicinaux

===

SO - Stoomtramweg-Maatschappij "Oldambt"

Opgericht 1881, stoomtram Winschoten-Finsterwolde-Scheemda, in 1884 overgenomen door SOP.

stoomtramlokomotieven

SOP - Stoomtramweg-Maatschappij "Oldambt-Pekela"

Opgericht 1884. Begonnen met overname SO, nieuwe lijn Winschoten-Stadskanaal, in 1935 naam veranderd in OP.

SP - Soester Paardetram

Opgericht 1894, paardetramlijn Soest-Baarn, exploitatie overgenomen door NCS in 1900, overname door GTSt in 1918.

SREGT - Syndicaat tot Reorganisatie der Eerste Groninger Tram

Opgericht 1912, overname EGTM, overgenomen in 1914 door OG.

SS - Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen

Opgericht in 1963, landelijke spoorwegmaatschappij, daarnaast ook tramwegen. Vanaf 1917 gezamelijke exploitatie met HSM, vanaf 1921 formeel onder de naam NS, in 1938 door de laatste overgenomen.

STAR - Groningsch-Drentsche Spoorweg-Maatschappij (Stadskanaal-Ter Apel-Rijksgrens)

Opgericht in 1914. Exploitatie door SS, later door NS. Overname door NS in 1959. Lijn: Stadskanaal-Ter Apel-grens.

STM - Stichtse Tramway-Maatschappij

Opgericht 1878. Paardetramlijn Utrecht-Zeist, overgenomen 1901 door NBM met exploitatie door NCS. Paardetramlijn Zeist-Driebergen, overname door OSM in 1883 en 1886.

SV - Spoorwegmaatschappij "De Veluwe"

Opgericht in 1902, exploitatie door NCS, sedert 1919 door SS. Genaast door SN in 1935. Lijn: Ede SS-Barneveld-Nijkerk.

SW - Stoomtram Walcheren

Opgericht 1903, lijnen Middelburg-Koudekerke-Domburg en Koudekerke-Vlissingen, opgeheven 1938. Vanaf 1933 ook busbedrijf.

stoomtramlokomotieven

SZB - Spoorweg-Maatschappij "Zuid Beveland"

Opgericht 1914, start exploitatie 1927 door SS, sinds 1938 door NS. Lijnen ten zuiden van Goes. Personenvervoer gestaakt 1946, overgenomen door NS in 1951.

TBC - Stoomtram Tiel-Buren-Culemborg

Opgericht 1903, lijn Tiel-Culemborg, opgeheven 1918.

stoomtramlokomotieven

TBM - Tram Breda-Mastbosch

Vanaf 1901 paardetramlijn Breda-Mastbosch, ingebracht in BM in 1903.

TBV - Tram- en Bargedienst Vereniging

Naam per 1893 van SBV, paardetractie, vanaf 1923 ook tractortractie, opgeheven 1929.

tractortrams

TD - Société anonyme belge des tramways de Dordrecht

Opgericht 1879, paardetramlijn te Dordrecht, in 1891 overgenomen door RTM.

TET - De Twentsche Electrische Tramweg-Maatschappij

Opgericht in 1904, lijn Enschedé-Glanerbrug grens. Lijn opgeheven in 1933 en sindsdien alleen busbedrijf dat al in 1923 begonnen was.

elektrische trams

TGP - Société anonyme belge des tramways de Groningen et de la province

Opgericht 1880, drie paardetramlijnen in de stad Groningen, overgenomen door GTG in 1906.

TH - Sociétén anonyme des tramways de La Haye

Overname HTyM in 1873, overgenomen door HTM in 1887.

TJ - Compagnie de Tournai-Jurbise

Zie beschrijving AM.

TM - Tramweg-Maatschappij "De Meijerij"

Opgericht 1896, lijn Eindhoven-Reusel en Eindhovel-Veghel, overname OH in 1906, en EG in 1922, exploitatie al eerder. Vanaf 1934 exploitatie door BBA, in 1935 ook overname. Vanaf 1929 ook busbedrijf.

TMBH - Tramweg-Maatschappij Bussum-Huizen

Sinds 1930 naam van SMBH, exploitatie door GS, overgenomen door GoTM in 1941.

TMDG - Tramweg-Maatschappij "De Graafschap"

Opgericht 1901, overname in 1901 van ZpTM met stoomtractie vanaf 1903, uitbreiding Zutphen-Hengelo (Gelderland). Vanaf 1939 onder de naam GTW, opgeheven in 1942.

TMZ - Tramweg-Maatschappij Zandvoort

Nieuwe naam voor de nu niet-electrische ETMZ in 1884, overname eigendom van Siemens, paardetram, in 1889 gestaakt, in 1894 overgenomen door EPU.

TMZG - Tramweg-Maatschappij Zuidlaren-Groningen

Opgericht 1891, paardetram Station Vries=Zuidlaren-Zuidlaren-Groningen, opgeheven 1919.

TN - Société anonyme belge de tramways néerlandais (Haarlem et extensions)

Opgericht 1895, lijn Haarlem-Alkmaar, vanaf 1901 beheer door MET, in 1902 overgenomen door HSM, direct doorgesluisd onder de naam HA.

stoomtramlokomotieven

TNA - Société anonyme des tramways du nord d'Anvers

===

TNHT - Tweede Noord-Hollandsche Tramweg-Maatschappij

Opgericht 1893. Exploitatie lijn NHT met eigen uitbreidingen, vanaf 1932 exploitatie door NZH, overname door ESM in 1946. Beheer lijn SMAS van 1893-1905 en van de HSM lijn Kwadijk=Edam-Edam-Volendam van 1906-1932.

stoomtramlokomotieven

TOL - Tramweg-Maatschappij Oosterbeek (Laag)-Doorwerth

Opgericht 1923, Lijn Oosterbeek aansluiting-Heveadorp-Kievietsdel. Exploitatie door OSM, vanaf 1924 door NBM en sinds 1937 door GETA. Ogeheven 1944.

elektrische trams

TTC - The Tramways Trust Company, Limited

Overname in 1881 van LeTM, in 1886 overgenomen door RTM.

TVFM - Société anonyme des tramways à vapeur de Flessingue, Middlebourg et extensions

Overname CFN in 1885, in 1929 overgenomen door PZEM die het bedrijf in bracht in haar dochter VM.

TW - Stoomtramweg Tilburg-Waalwijk

Overname NBSM in 1893, overgenomen door HB in 1898.

stoomtramlokomotieven

ULS - Utrechtsche Locaalspoorweg-Maatschappij

Opgericht in 1896, exploitatie door NCS, sinds 1919 door SS. In 1934 door SN genaast. Lijn: Den Dolder-Baarn.

UTM - Utrechtsche Tram-Maatschappij

Opgericht 1889, paardetram stadslijnen in Utrecht van 1889 tot 1907, verder de exploitatie van de paardetram stadslijn overgenomen van NCS in 1901, overgenomen door GTU in 1907.

VM - Electrische Tram Vlissingen-Middelburg

Dochter van PZEM die in 1929 van haar de lijnen van TVFM verkreeg, in 1945 verbust door SW.

elektrische trams

VMH - Stoomtramweg-Maatschappij Venlo-Maasbree-Helden

Opgericht 1909, lijn Venlo-Beringen, overgenomen door LTM in 1923.

stoomtramlokomotieven

VP - Tramweg-Maatschappij Veendam-Pekela

Overname Veendam-Nieuwe Pekela van OG in 1920, in 1923 verbust door een busmaatschappij.

VTS - Tramweg-Maatschappij Venlo-Tegelen-Steyl

Opgericht 1887, paardetramlijn Venlo-Steijl, overgenomen in 1911 door MVTS.

WB - Tramweg-Maatschappij "Winschoten-Bellingwolde"

Opgericht 1900, paardetram Winschoten-Bellingwolde, overgenomen in 1914 door OG.

WESTIG - Spoorweg-Maatschappij "Woldjerspoorweg en Stoomtramwegen in Midden- en Noordelijk Groningen (W.E.S.T.I.G.)"

Opgericht in 1923, sinds 1925 WoS. Exploitatie door SS. Lijn: Groningen-Slochteren-Weiwerd.

WFTM - West-Friesche Tramweg-Maatschappij

Lijnen Hoorn-Westerblokker en Enkhuizen-Grootebroek, 1883-1884. In 1887 overname door PHE.

stoomtramlokomotieven

WN - N.V. Verenigd Streekvervoer West Nederland

Sinds 1983 sneltrambedrijf naast het busbedrijf. In 1994 bij een lijnenruil naar Midnet.

sneltram

WoS - Woldjerspoorwegmaatschappij

Nieuwe naam voor WESTIG in 1925, exploitatie door SS en NS. Genaast door SN in 1940 t.b.v. NS.

WS - Spoor- (Tram-)weg Wieringen-Schagen

Vanaf 1912 lijn Schagen-Van Ewijcksluis, exploitatie door HSM, opgeheven 1935.

WSM - Westlandsche Stoomtramweg-Maatschappij

Opgericht 1881, tot 1885 exploitatie door HSM, lijnen in het Westland, personen vervoer gestaakt in 1942, goederenvervoer in ?????. Vanaf 1923 busbedrijf.

WU - Tramweg-Maatschappij Winsum-Ulrum

Opgericht 1897, paardetram lijn Winsum-Ulrum, opgeheven 1921.

WZ - Maatschappij tot Exploitatie van het Noordzeebad Wijk aan Zee

Opgericht 1882, lijn Beverwijk-Wijk aan Zee, exploitatie door HSM, in 1892 overgenomen door EPU.

IJSM - IJsel Stoomtramweg-Maatschappij

Opgericht 1882, lijnen Den Haag-Leiden, Voorschoten-Wassenaar, Gouda-Oudewater, Utrecht-Vreeswijk, Rotterdam-Overschie. Overname Utrecht-Vreeswijk door RV in 1886 (exploitatie) en 1888 (eigendom), overname Rotterdam-Overschie door RTM in 1890, overname restant door MET in 1891.

stoomtramlokomotieven

IJzSM - IJzendijksche Stoomtramweg-Maatschappij

Opgericht 1889, lijn Schoondijke-IJzendijke-grens, overgenomen door ZVTM in 1912.

stoomtramlokomotieven

ZB - Spoorweg-Maatschappij Zwolle-Blokzijl

Opgericht 1904, lijn Zwolle-Blokzijl, exploitatie door NCS en vanaf 1919 door SS, maar wel eigen materieel. Verbust in 1934.

stoomtramlokomotieven

ZE - Tramweg-Maatschappij Zutphen-Emmerik

Opgericht 1900, lijnen Zutphen-Emmerich en Zutphen-Deventer, vanaf 1934 exploitatie onder naam GTW, overgenomen in 1954.

stoomtramlokomotieven

ZHESM - Zuid-Hollandsche Electrische Spoorweg-Maatschappij

Opgericht in 1900, sedert 1908 exploitatie door HSM in 1923 overgenomen. Lijnen: Den Haag HS-Scheveningen, Den Haag Loolaan aansluiting-Rotterdam Hofplein.

ZK - Spoorweg-Maatschappij "De Zuider Kogge"

Lijn Hoorn-Venhuizen-Grootebroek, exploitatie door HSM. Naasting door SN in 1936

ZNSM - De Zuid-Nederlandsche Stoomtramweg-Maatschappij

Opgericht 1889, lijnen ten zuiden van Breda, in 1934 exploitatie door BBA die de maatschappij in 1935 overname. Vanaf 1933 ook busbedrijf.

stoomtramlokomotieven

ZpTM - Zutphensche Tramweg-Maatschappij

Opgericht 1889, paardetram Zutphen-Warnsveld, in 1901 overgenomen door TMDG

ZSM - Zuider Stoomtramweg Maatschappij

Opgericht 1880. Lijnen van Breda richting Oosterhout en verder, vanaf 1934 exploitatie door BBA, overname volgde in 1935. Vanaf 1923 ook busbedrijf.

ZTM - Zwolsche Tramweg-Maatschappij

Opgericht 1885, paardetramstadslijn te Zwolle en naar Katerveer, opgeheven 1919.

ZVTM - Zeeuwsch-Vlaamsche Tramweg-Maatschappij

Opgericht 1911, overname IJzSM in 1912, uitbreidingen in oost Zeeuws Vlaanderen. Exploitatie Roodesluis grens-Moerbeke, eigendom van NMVB. Overname SHW in 1944. Staking personen vervoer in 1949. Vanaf 1949 busbedrijf.

Hier staat een korte beschrijving van de bedrijven die zich bezig hebben gehouden met autobusvervoer sinds ongeveer 1958. Verder die maatschappijen die van belang zijn voor de ontwikkeling van de trambedrijven naar de autobusbedrijven.

Gebruikte afkortingen:
AAA, AABD, ABS, ABT, ADA, ADN, ADOS, ADWAL, AGH, Akker, Akkerman, ALAD, Albert, Alberts, ALK, AMOVAM, AMZ, AO, AODH, AOT, ApBM, Arts, ASEAG, Atbonta, ATO, AV, AVAM, AWH, Baar, BAB, BAD, Bakker, Ballegooijen, BATO, BBA, BEB, Bellekom, BergenH, Bergman, Bergsma, Bertens, Biesen, Bik, Bisschoff, Bisschop, Blom1, Blom2, Blom3, Blommers, Boekee, Boekema, Boer1, Boer2, Boer3, Bolders, Bolhuis, Boon, Boonekamp, Boosten, Bouwman, Broek, Broere, Brokking, Bronkhorst, Brouns, Bruns, BSM, Buitelaar, Bunningen, Burgers, B&D, B&W, B&Z, CAB, CAO, CAP, Centrum, CG, Citos, Citosa, City, CTAD, Cupido, CVD, CN, DAB, DABO, DAM, DARVI, DB, DBP, Deiman, Dirkzwager, DSM, Dubbelaar, Dudink, Duinlander, Duis, Duysens, DVM, DVM/NWH, Dijkuizen, D&B, D&F, EAAOO, EAM, EBAD1, EBAD2, EBBO, EBDA, EBO, EDAD, EDS, EEBO, EFAO, EGAO, Egberts, EGMO, EHAD, EHAO, EHOD, EKAO, EKBO, Eldik, Elskant, Eltax, EMA, EMAD1, EMAD2, Emmerik, ENAO, Ende, Engelbert, ENHABO, Erkelens, ESA, ESAOD, ESO, ESOO, ETAO, EVAG, EVAO, EWA, EWAC, EWAOO, EWOO, EZACO, EZAOD, Fissette, Flevo, Fokken, Fontijn, FRAM, Fransen, FSZ, GABD, GABDA, GABM, GADO, Galen, GAM, GDS, GE, GEBRU, Geelen, Geerestein, Gelissen, Genemuiden, GETA, Geuting, GEVU, GK, Goffin, Gog, Goliath, Gorsel, Gorssel, GoTM, GPE, Groos, Groot1, Groot2, Grooth, GSM, GTA, GTG, GTM, GTU, GTW, GVA, GVBA, GVBD, GVBG, GVG, GVM, GVU, Haar, Haaren, Haas, HABO1, HABO2, HABO3, HABO4, HADO, HALCIAD, HAM, Ham, Hamstra, Hardijzer, Hardon1, Hardon2, Harmanni, HB, HBBM, Heemans, Heemskerk, Heikens, Helmich, Hemert, Hendriks, Hermans, Hermes, Heythuizen, 'sHHVO, Hodes, Hoefnagels, Hoff, Hofstad, Holten, Holterman, Hoveling, HTM, Huisken, Huyer, 'sHVV, IAO, Iederma, Iersel, Interliner, Iperen, Jaegers, Jager, Jannes, Janssen, Jong1, Jong2, Jong3, Jonkers, KAB, KABO, Kalfsbeek, Karsten, KAV, Keessen, Kelleners, KGH, Klaver, Kleijn, Kleijsen, KLM, KLMABB, Klundert, Koenderink, Kok, Koningsbruggen, Koopmans, Koppenol, Korpel, Kors, KREVAG, Kriek, KRV, Krijger, Kuip, Kuitert, Kupers1, KVE, Kwakernaat, KWH, K&K, K&N, LAB, Labee, LABG, LABO1, LABO2, LAD1, LAD2, LADO, Lambers, LD, Leendertse, Leeuwen1, Leeuwen2, Leguit, Lensselink, Leuven, LEV, Liefbroer, Linde, Lion, Loon, LTM, Luxe, Lijmers, Maanen, Maaskant, Maen, Mainz, MAOO, Marne, Martens, Marijnissen, MATASA, MAVO, MBS, MEA, Meer, MEGGA, Meinderink, Merkus, Merx, Meussen, Meyden, Middelkoop, Midnet, MODA, MOGH, Mol, Monopol, M\"uller, Mulder, Munckhof, Munnik, Muynck, M&K, Naastepad, NABO, NACO, NAD, NADO, NAL, NAO1, NAO2, NBBM, NBM, Nefkens, NH, NHADO, NIAG, NMBS, NMVB, NOF, NOT, NOVA, NOVIO, NS, NTM, NWH, Nijhuis, NZH, N&J, OAD, OD, Oeveren, Olie, Onderneming, ONOG, Oosten, Oostenrijk, Oosterom, Oostnet, Ooststellingwerf, OP, Oskam, Oskamp, OT, Otermans, OVE, O&P, Palstra, Peerenboom, Peeters, Pek, Peters, Picavet, Pieper, Plantaz, Ploeg, PMH, Poelgeest, Poiez, Pol, Prenger, Prins, Quick, Raadt, Rackers, RAGOM, Ramakers, Rapiditas, RATAX, RAV, RCT, RET, Robart, RodL, Roland, Romviel, Rooijen, Rook, Roos, Rooyen, Rossenaar, Rossum, RTM, Ruys, RWB, Rijdt, Rijnstreek, Rijsoord, Rijzinga, SADAR, Salland, SBM, Schmienk, Schutte, Sissing, Sleutelstad, Slof, SM, Smedinga, SMG, Smit, Snackers, SNCB, SNCV, Soepboer, Spreeuw, Sprietsma, Spijkerman, Stadsdienst, Stadsverkeer, Stam1, Stam2, Steketee, Ster, Stok, Stormvogels, Streef, Struyck, Stutvoet, STZ, SVO, SVD, SW, SZ, S&A, S&W, TAD1, TAD2, TADO, TAM, TBBM, Tensen, TESO, TET, Thorenaar, TM, TOD, TP, Triepels, Trio, UBBM, UVO, Uijterlinde, VAC, VAD, VADAH, VADO, VAHH, VAGU, Valk, VALK, Vancom, VAO, VAOM, VARH, VAVO, Vechtstreek, Veders, Veen, Veenstra, Veldhuis, Velox, VEONN, Vera, Verhoef1, Verhoef2, Verhoek, Verhoeks, Vermaat, Verschoor, VETA, VICO, VIOS, Visser, VIVAVO, Vitesse, Vliet, Vonk, Vos, VP, Vries1, Vries2, VSL, VSN, V&B, WABO, WACO, WAD1, WAD2, WADS, Wagenaar, Waninge, Waterdrinker, WATO, WEBO, Werf, Werten, Westland, Weterkamp, Weyenburg, Winius, Winkel, Wolde, WN, WSM, Wijngaard, Wijst, W&Z, IJssel, Zaanland, ZABO, Zanen, Zantinge, ZAOO, ZB, Zeemeeuw, ZEGO, ZHAM, Zilkerspoor, ZLA, ZNSM, ZO, ZSM, ZVTM, Zwam, ZWH, ZWN, Z&G, 22222.

GADO - N.V. Groninger Autobusdienst Onderneming

Begonnen in 1925/1926, in 1929 overname Zuidlaren-Groningen van Roland, in 1933 overname Iederma in 193? overname WAD1, in 1937 overname VP; in 1939 lijn Niawier-Grijpskerk naar KAB, in 1941 overname via ATO van OP, Alberts en Heikens, en in 1942 van Ploeg, en in 1944 een deel van NADO, tussen 1945 en 1948 verbussing gedeelte tramlijnen OG en in 1948 overnames van Deiman en een deel Bergman. Daarna gevolgd door overnames in 1964 van Roland, in 1967 van Marne, in 1970 van DAM en in 1975 van GDS.

Roland - Noord Nederlandse Verkeersmaatschappij "Roland"

Roland - N.V. Verkeersmaatschappij "Roland"

Lijn Zuidlaren-De Punt-Groningen, in 1929 overgenomen door GADO. Na rust in 1938 overname WADS, overgenomen door GADO.

WADS - Woltjer Autobusdienst Slochteren

Vanaf 1922 lijn Siddeburen-Slochteren-Groningen, in 1938 overgenomen door Roland.

Iederma - Fa. Gebr. Iederma

Lijn Niawier-Grijpskerk, in 1933 overgenomen door GADO.

WAD1 - ?

Lijn Bareveld-Stadskanaal, in 193? overgenomen door GADO.

VP - Auto Maatschappij Veendam-Pekela

Verbussing van de lijnen van de trammaatschappij, in 1937 overgenomen door GADO.

OP - N.V. Oldambt-Pekela

In 1935 verbuste lijn van het trambedrijf, in 1939 ook overname Prenger. in 1941 overgenomen door GADO, via ATO.

Prenger - Fa. J. Prenger

Lijnen Zuidbroek/Winschoten-Nieuwolda-Delfzijl, in 1939 overgenomen door OP.

Alberts - Fa. Alberts

Lijn Annerveenschkanaal-Groningen, in 1941 overgenomen door GADO, via ATO.

Heikens - Fa. L.J. Heikens

?, in 1941 overgenomen door GADO, via ATO.

Ploeg - Fa. L.G. van der Ploeg

Lijnen Veendam/Hoogezand-Assen, in 1942 overgenomen door GADO, via ATO.

NADO - N.V. Noorder Autobus Dienst Onderneming

Lijnen in west Groningen en oost Friesland, voortzetting van KAB in 1942, in 1942 overname via ATO van Sprietsma, LD, FSZ, Veenstra, GAM, HABO3 en Goliath. In 1944 gesplitst tussen GADO, NOF en NTM.

KAB - Kommerzijlster Autobus Bedrijf

?, in 1939 overname lijn Niawier-Grijpskerk van GADO. In 1942 voortgezet als NADO.

Sprietsma - Fa. Gebr. Sprietsma

??, in 1940 overgenomen door NADO, via ATO.

LD - Lauwersdiensten

??, in 1940 overgenomen door NADO, via ATO.

FSZ - Fa. Fokkinga, Snijder & Zijlstra

??, in 1940 overgenomen door NADO, via ATO.

Veenstra - Fa. P. Veenstra

??, in 1941 overgenomen door NADO, via ATO.

GAM - Grootegaster Auto Maatschappij

Lijnen rond Grootegast, in 1941 overgenomen door NADO, via ATO.

HABO3 - Huijzinga's Autobus Onderneming

Lijn Oldenhove-Ezinge-Feerwerd-Groningen, in 1942 overgenomen door NADO, via ATO.

Goliath - ?

Lijn Hoogkerk-Groningen, in 1942 overgenomen door NADO, via ATO.

Deiman - Fa. H.J. Deiman

Lijn Boertange-Vriescheloo-Winschoten, in 1948 overgenomen door GADO.

Bergman - F.A. Berman's Autodiensten

Lijnen rond Ter Apel, in 1948 gesplitst tussen EDS en GADO.

Marne - N.V. Marnedienst

Opgericht in 1938 uit een fusie van D&F, V&B en N&J, in 1939 overname VADO, in 1967 overgenomen door GADO.

D&F - Fa. Van Dijk & Flikkema

Sinds 1923 lijn Pieterburen-Winsum-Groningen, in 1938 fusie tot Marne.

V&B - Fa. Van der Veen & Blijham

In 1929 lijn Hornhuizen-Kloosterburen-Winsum overgenomen van GK, in 1938 fusie tot Marne.

GK - Gemeente Kloosterburen

Lijn Hornhuizen-Kloosterburen-Winsum, in 1929 overgedaan aan V&B.

N&J - Fa. Nienhuis & Jager

Lijn Zoutkamp-Ulrum-Aduard-Groningen, in 1938 fusie tot Marne.

VADO - Vereenigde Autobus Dienst Onderneming

In 1932 ontstaan door fusie van Bisschop, Kuitert, Rijzinga en Smedinga, in 1939 overgenomen door Marne.

Bisschop - Fa. S. Bisschop

Sinds 1922 lijn Kantens-Groningen, in 1932 fusie tot VADO.

Kuitert - Fa. H. Kuitert

Sinds 1912 lijn Usquert (later Rottum)-Groningen, in 1932 fusie tot VADO.

Rijzinga - Fa. Tj. Rijzinga

Sinds 1924 lijn Uithuizen-Groningen, in 1932 fusie tot VADO.

Smedinga - Fa. R. Smedinga

Lijn Middelstum-Bedum-Groningen, in 1932 fusie tot VADO.

DAM - N.V. Damster Auto Maatschappij

Opgericht in 1921, lijnen gebaseerd op Delfzijl-Appingedam-Groningen, in 1940 overname van S&W, in 1945 en 1948 lijnen verbust van trammaatschappij OG. In 1970 overgenomen door GADO.

S&W - Scheper en Mulder

Lijnen rond Holwierdum, in 1940 overgenomen door DAM.

GDS - N.V. Groningsch-Drentsch Snelvervoer

Opgericht 1939, overname GPE buslijn en verbussing tramlijn naar Haren=de Punt van GTG, in 1975 overgenomen door GADO.

GPE - Tramweg-Maatschappij Groningen-Paterswolde-Eelde

Sedert 1929 vervangend busvervoer voor de voormalige tramlijn. In 1939 overgenomen door GDS.

VEONN - VEONN

In 1996 ontstaan door fusie van DVM/NWH en FRAM.

FRAM - Friese Autobus Maatschappij "FRAM" N.V.

Ontstaan in 1971 uit een fusie van NOF en NTM. In 1974 overname van ZWH en in 1979 van ESA. In 1996 fusie tot VEONN.

NOF - Noord-Oost-Friesche Autobusonderneming N.V.

In 1939 ontstaan uit een fusie, in 1944 overname deel NADO, in 1947 verbussing NTM tramlijn Dokkum-Veenwouden. In 1962 overname diensten op Schiermonnikoog van Soepboer, in 1967 de diensten op Ameland van Wagenaar en HABO1 in 1969 de diensten op Terschelling van Cupido en in datzelfde jaar overname van LABO1, in 1971 gefuseerd tot FRAM.

Soepboer - Fa. Soepboer

Diensten op Schiermonnikoog, in 1962 overgenomen door NOF.

Wagenaar - Fa. Wagenaar

Diensten op Ameland, in 1967 overgenomen door NOF.

HABO1 - Visser, Ridder & Co. (HABO)

Diensten op Ameland, in 1967 overgenomen door NOF.

Cupido - Fa. Cupido

Diensten op Terschelling, in 1969 overgenomen door NOF.

LABO1 - Leeuwarder Auto Bus Onderneming N.V.

Diensten sedert 1925 in noordwest Friesland, in 1969 het bedrijf van LAB overgenomen, zelf overgenomen door NOF in 1971.

LAB - C.V. Leeuwarder Auto Bedrijf

Sedert 1923 lijnen in west Friesland, in 1969 dienstregelingtechnisch overgenomen in NTM, als bedrijf overgenomen door LABO1.

NTM - N.V. Nederlandsche Tramweg-Maatschappij

Start verbussing van de tramlijnen in 1939, gecompleteerd in 1948. In 1943 via ATO overname van POL, Z&G, Boekema, Palstra, Jonkers, Slof en Jager. In 1944 overname deel NADO. In 1949 een lijnenruil met LAB, gevolgd door dienstregeling technische overname in 1969. In 1964 overnamen diensten op Vlieland van Boon. In 1971 gefuseerd in de FRAM.

Pol - Fa. J.B. v.d. Pol

??, in 1940 overgenomen door NTM, via ATO.

Z&G - Fa. v.d. Zee & Groenhof

??, in 1941 overgenomen door NTM, via ATO.

Boekema - Fa. J.D. Boekema

??, in 1941 overgenomen door NTM, via ATO.

Palstra - Fa. Palstra

??, in 1941 overgenomen door NTM, via ATO.

Jonkers - Fa. A. Jonkers

??, in 1941 overgenomen door NTM, via ATO.

Slof - Fa. Gebr. Slof

??, in 1943 overgenomen door NTM, via ATO.

Jager - Fa. P. & J. Jager

??, in 1943 overgenomen door NTM, via ATO.

Boon - Fa. Boon

Diensten op Vlieland, in 1964 overgenomen door NTM.

ZWH - N.V. Autobedrijf De Zuidwesthoek

Ontstaan uit fusie in 1941 van onder andere Boer2, lijnen in zuidwest Friesland, in 1974 overgenomen door FRAM.

Boer2 - Fa. M. de Boer & Zn.

?, in 1941 fusie tot ZWH.

ESA - Elema's-Stollenga's Autobusdiensten N.V.

ESA - Lijndienst Exploitatie Maatschappij "ESA" N.V.

In 1927 overname Winius, lijn pas voortgezet in 1930, in 1938 overname HABO2, Wolde, Bergsma, Kalfsbeek en Sissing, in 1942 overname Karsten. In 1948 een lijnenruil met NTM, waarbij de tramlijn Drachten-Marum-Leek-Roden-Groningen werd verbust. In 1979 overgenomen door FRAM.

Winius - Fa. H. Winius en Zoon

Lijn Groningen-Heerenveen, in 1927 overgenomen en in 1930 voortgezet door ESA.

HABO2 - Haulerwijker Autobus Onderneming

Lijnen Haulerwijk-Groningen en Assen, in 1938 overgenomen door ESA.

Wolde - Fa. R. ten Wolde

Lijn Oldeberkamp-Groningen, in 1938 overgenomen door ESA.

Bergsma - Fa. R. Bergsma

Lijn Donkerbroek-Groningen, in 1938 overgenomen door ESA.

Kalfsbeek - Fa. H. Kalfsbeek

Lijn Gorredijk-Groningen, in 1938 overgenomen door ESA.

Sissing - Fa. J. Sissing

Lijn De Wilp-Groningen, in 1938 overgenomen door ESA.

Karsten - Fa. Karsten

Lijnen rond Norg, in 1942 overgenomen door ESA.

DVM/NWH - N.V. DVM/Noordwesthoek

Ontstaan in 1991 door fusie van DVM en NWH. In 1996 fusie tot VEONN.

DVM - N.V. Drentse Vervoer Maatschappij

In 1963 ontstaan uit een fusie van DABO en EDS, in 1984 werd de wijkdienst van Zantinge geïntegreerd, in 1986 werd Harmanni overgenomen. In 1991 fusie tot DVM/NWH.

DABO - N.V. Drentsche Autobusonderneming

In 1933 nieuwe naam van LABO2, in 1963 gefuseerd tot DVM.

LABO2 - Lambers Autobusonderneming

Lijnen tussen Meppel-Assen en Meppel-Hoogeveen, in 1933 nieuwe naam: DABO.

EDS - N.V. Eerste Drentsche Stoomtramweg Maatschappij

Busdiensten begonnen in 1931, sinds 1947 volledige vevanging van trambedrijf. Daarnaast in 1936 ook de overname van de DSM buslijnen; in 1948 overname deel Bergman. In 1963 gefuseerd tot DVM.

DSM - Dedemvaartsche Stoomtramweg-Maatschappij

Sedert 1924 busexploitatie naast de tramlijnen, in 1930 overname EZAOD, in 1936 overgenomen door EDS.

EZAOD - Eerste Zwolsche Autobusonderneming Donckers

Vanaf 1928 stadsdienst te Zwolle, in 1930 overgenomen door DSM.

Zantinge - Taxi-onderneming Zantinge

In 1984 een wijkbuslijn in Assen, daarna opgenomen in een DVM lijn.

Harmanni - Reisbureau en Autobusbedrijf Harmanni N.V.

Sinds 1949 stadsdienst te Assen, in 1986 overgenomen door DVM.

NWH - N.V. Vervoersmaatschappij De Noord-Westhoek

Sedert 1938 de nieuwe naam voor ZB in 1940 overname K&K. In 1991 fusie tot DVM/NWH.

ZB - Spoorweg-Maatschappij Zwolle-Blokzijl

Verbussing van de ZB tramlijnen, in 1935 overname Waninge en in 1937 van EBBO en in 1938 van V&T, ook in 1938 naam veranderd in NWH.

Waninge - Fa. W. Waninge

Lijn Zwartsluis-Meppel, in 1935 overgenomen door ZB.

EBBO - Eerste Blokzijlsche Bus Onderneming

In 1932 de nieuwe naam van EKBO, in 1937 overgenomen door ZB.

EKBO - Eerste Kuindersche Bus Onderneming

Sinds 1922 lijnen rond Blokzijl, in 1932 naam veranderd in EBBO.

V&T - S. v.d. Vlught & E. Timmerman

Lijnen Kuinre-Oldemarkt-Steenwijk, in 1938 overgenomen door ZB.

K&K - Koe & Koopmans

Lijn Blokzijl-Lemmer, in 1940 overgenomen door NWH.

Pieper - Fa. Pieper en Zonen

Sinds 1927 dienst Nieuw Schoonebeek-Schoonebeek-Coevorden.

Oostnet - Oostnet

In 1997 ontstaan als samenwerking (ter voorbereiding van fusie) uit TET en GVM.

TET - De Twentsche Electrische Tramweg-Maatschappij

In 1923 begonnen met busbedrijf, in 1933 volgde verbussing tramlijn. In 1957 ging de stadsdienst Hengelo naar RCT om in 1977 weer van HADO terug te komen. Overname Winkel in 1965 en WATO in 1966 gevolgd door de overname van de exploitant van hun lijnen, NOT. In 1976 overname ONOG en in 1984 TAD1. Sinds 1997 samenwerking met GVM onder de naam Oostnet ter voorbereiding van fusie.

HADO - Hengelose Autobus Onderneming

Overname in 1972 van de stadsdienst Hengelo van RCT in 1977 overgenomen door TET.

RCT - Reiscentrale "Twenthe"

Overname in 1957 van de stadsdienst Hengelo van TET, in 1972 overgedragen aan HADO.

NOT - Noord-Ooster Transport

In 1952 opgericht voor de exploitatie van de lijnen van WATO en Winkel, in 1973 volledig geïntegreerd met de TET.

Winkel - Fa. B.W. Winkel

Lijn Ommen-Den Ham-Vroomshoop-Vriezenveen-Almelo, sinds 1952 geëxploiteerd door NOT, in 1965 overgenomen door TET.

WATO - N.V. Wierdensche Algemeene Transport Onderneming

In 1930 gestart met overname Pek, sinds 1952 geëxploiteerd door NOT, in 1966 overgenomen door TET.

Pek - Fa. A. Pek

Vanaf 1923 lijn Hellendoorn-Nijverdal-Wierden-Almelo, in 1930 overgenomen door WATO.

ONOG - Autobusonderneming ONOG

Opvolger in 1936 van ADN met uitbreiding: Oldenzaal-Nordhorn en Oldenzaal-Gronau, van 1945 tot 1956 gereden door en in 1976 overgenomen door TET.

ADN - N.V. Autobusdienst Denekamp-Nordhorn

Vanaf 1925 Denekamp-Nordhorn, in 1936 (na uitbreiding) vernoemd in ONOG.

TAD1 - Fa. J.W. Bos & Zn. "Twentsche Autobusdienst TAD"

TAD - TAD-Lijndiensten B.V.

Sedert 1923 met lijnen benoorden Enschedé, in 1984 restant overgenomen door TET.

OAD - Overijsselsche Autbusdiensten N.V.

Ontstaan in 1942 door fusie van Haar, Hodes en M\"uller, in 1944 overname Duis en Spijkerman.

Haar - Fa. G. ter Haar

Lijn Goor-Delden-Borne in 1942 fusie tot OAD.

Hodes - Fa. A. Hodes

Lijn Rijssen-Wierden-Almelo in 1942 fusie tot OAD.

M\"uller - Fa. G.J.P. M\"uller

Lijn Deventer-Holten-Rijssen in 1942 fusie tot OAD.

Duis - Fa. ten Duis

Lijn Neede-Nijverdal, in 1944 overgenomen door OAD.

Spijkerman - Fa. Spijkerman

Lijnen Nijverdal-Heeten en Haarle-Deventer, in 1944 overgenomen door OAD.

GVM - Gelderse Vervoer Maatschappij

In 1993 ontstaan door fusie van GSM en GVA. In 1994 overname van Veldhuis. Naast het busbedrijf ook nog een trolleybusbedrijf. Sinds 1997 samenwerking met TET onder de naam Oostnet ter voorbereiding van fusie.

GSM - N.V. Gelderse Streekvervoer Maatschappij

Sedert 1977 naam voor GTW, in 1993 gefuseerd tot GVM.

GTW - Geldersche Tramwegen

GTW - GTW Streekvervoer N.V.

Sinds 1934 de naam voor het bus- en trambedrijf van de GTM. In 1941 overname ZEGO, in 1955 werd Vera overgenomen, in 1961 werd LADO overgenomen en in 1965 Lijmers, nadat al in 1958 een van de deelnemers (Hendriks) was overgenomen. In 1971 ontstond de nieuwe naam. In 1977 naam veranderd in GSM. In de periode 1942-1946 waren de lijnen in de oostelijke Betuwe ondergrbracht in Velox.

GTM - N.V. Geldersche Tramweg Maatschappij

Vanaf 1929 busbedrijf naast het trambedrijf, vanaf 1934 onder de naam GTW.

ZEGO - Zutphen-Eefde-Gorsselsche Omnibus

Lijn Zutphen-Eefde-Gorssel-Deventer, in 1941 overgenomen door GTW.

Vera - Verenigde Autobedrijven

Vanaf 1946 stadsdienst te Deventer, in 1955 overgenomen door GTW.

LADO - Lochemse Autobusdienst Onderneming v/h B.J. Klein Breteler

In 1930 ingestelde lijn Lochem-Zutphen in 1961 overgenomen door GTW.

Lijmers - Coöp. De Lijmers U.A.

In 1954 opgerichte coöperatie van Hendriks, LAD1 en GTW voor een aantal lijnen. In 1954 overgenomen door GTW.

Hendriks - Fa. L. Hendriks

Lijn Arnhem-Zevenaar, in 1954 in coöperatie Lijmers, in 1958 overgenomen door GTW.

LAD1 - Lobitsche Autodienst N.V.

Lijn Zevenaar-Lobith, sinds 1954 deelnemer in coöperatie Lijmers die in 1965 naar GTW gingen. Sindsdien trajectvervoerder op GTW en later GSM en GVM lijnen.

GVA - Gemeente Vervoerbedrijf Arnhem

Sedert 1944 de naam voor het bus- en trolleybusbedrijf van GETA, tevens trolleybusbedrijf, in 1993 gefuseerd tot GVM.

GETA - Gemeente Electrische Tram Arnhem

Sedert 1924 busbedrijf naast het trambedrijf, sinds 1944 oner de naam GVA.

Veldhuis - Fa. B. Veldhuis & Zn.

Veldhuis - Reisbureau B. Veldhuis B.V.

Sinds 1924 lijn Winterswijk-Allten-Dinxperlo. In 1994 overgenomen door GVM.

Midnet - Midnet Groep

Ontstaan in 1994 door een fusie van CN en VAD. Bij een lijnenruil in dat jaar stond Midnet de lijnen rond Amsterdam af aan NZH en kreeg daarvoor de lijnen rond Utrecht van WN. Bij de verkregen lijnen zat ook de sneltram bij Utrecht.

VAD - Veluwsche Auto Dienst

VAD - N.V. Verenigde Autobus Diensten

Gestart in 1923. In 1943 overname lijnen Maanen rond Harderwijk via ATO. In 1944 overname van NOVA, in 1952 overname van Ende. In 1954 instelling lijnen in Flevopolder die nog datzelfde jaar werden overgedragen aan Maanen. In 1958 overname van Smit en in 1959 van DAB. In 1976 gefuseerd met Salland, in 1980 gedeeltelijke overname Tensen en in 1981 fusie met Flevo onder de nieuwe naam. Daarna in 1982 overname STZ met voortzetting exploitatie door dochter SZ en in 1983 overname Nefkens. In 1994 fusie tot Midnet.

NOVA - Noord Oost Veluwse Autobusdiensten

?, in 1940 voortzetting van B&D, in 1940 overname via ATO van Robart, gevolgd in 1942 door Weterkamp, ADA en Genemuiden, in 1944 overgenomen door VAD.

B&D - Brummelkamp & van Dijk

Lijn Epe-Apeldoorn, in 1940 voortgezet als NOVA.

Robart - Gebr. H. en I. Robart

Lijn Apeldoorn-Arnhem, ge\"exploiteerd onder de naam AAA, gedurende 1935-1938 overname lijnen ApBM, in 1940 via ATO overgenomen door NOVA.

AAA - Autobusdienst Apeldoorn-Arnhem

De naam waaronder Robart deze lijn exploiteerde.

Weterkamp - Fa. E.J. Weterkamp

??, in 1941 overgenomen door NOVA, via ATO.

ADA - ?

??, in 1941 overgenomen door NOVA, via ATO.

Genemuiden - N.V. De Verenigde Autobusdienst "Genemuiden"

Lijnen vanuit Genemuiden, in 1942 overgenomen door NOVA, via ATO.

Ende - Fa. van der Ende

Lijnen in en om Apeldoorn; stadsdienst in 1941 van ApBM, in 1952 overgenomen door VAD.

ApBM - Apeldoornsche Busmaatschappij N.V.

In 1930 overname GABDA, exploitatie door Maanen, van 1935-1938 bij Robart, dan tot 1941 weer Maanen, in 1941 overgenomen door Ende

GABDA - Gemeentelijke Autobusdiensten Apeldoorn

Verbuste in 1923 de tramlijn van GTAp, in 1930 overgenomen door ApBM.

Smit - Fa. J.W. Smit

Overname stadslijn Harderwijk in 1954, in 1958 overgenomen door VAD.

DAB - Dijkstra's Autobusbedrijf

Lijn Deventer-Epe-Nunspeet/Elburg, in 1959 overgenomen door VAD.

Salland - N.V. Autobusdienstonderneming "Salland"

Opgericht in 1942, als voortzetting van Meindering, in 1942 overname via ATO van Hardon1, Stutvoet, Vries2, Lambers, Hardon2 en TADO, in 1972 werden de lijnen in de Noordoostpolder overgedragen aan Flevo, in 1976 gefuseerd met VAD.

Meinderink - Fa. F. Meinderink

Lijnen Nijverdal-Haarle-Heeten en Deventer-Heeten-Raalte-Zwolle, in 1942 als Salland voortgezet.

Hardon1 - Fa. A.H. Haron

??, in 1940 overgenomen door Salland, via ATO.

Stutvoet - Fa. Stutvoet & van Dooren

Lijn Kampen-Zwolle, in 1940 overgenomen door Salland, via ATO.

Vries2 - Fa. J. de Vries

??, in 1940 overgenomen door Salland, via ATO.

Lambers - Fa. E. Lambers

??, in 1941 overgenomen door Salland, via ATO.

Hardon2 - Fa. W. Hardon

??, in 1941 overgenomen door Salland, via ATO.

TADO - Twentsche Autobus-Dienst Onderneming

Sedert 1939 de naam van TAD2, in 1940 overname TAM en WAD2. In 1941 overgenomen door Salland, via ATO.

TAD2 - Twentsche Autobusdienst

Sinds 19?? de naam van Nijhuis, in 1939 vernoemd in TADO.

Nijhuis - Fa. G.J.H. Nijhuis

Lijn Hengelo-Almelo. In 19?? vernoemd in TAD2.

TAM - Twentsche Autobus Maatschappij

Lijn Almelo-Hengelo, in 1940 overgenomen door TADO.

WAD2 - Weerselosche Autobusdienst

Sinds 192? de naam van Kleijsen, in 1940 overgenomen door TADO.

Kleijsen - Fa. J.H. Kleijsen

Sinds 1923 lijnen Weerselo-Oldenzaal en Oldenzaal-Almelo, in 192? vernoemd in WAD2.

Dijkuizen - Fa. J. Dijkhuizen

Sinds 1926 lijnen rond Spakenburg, gebruikte ook de naam EBAD2, vanaf 1947 samenwerking in SVO en van 1948 in CAP, in 1959 overgenomen door Tensen.

EBAD2 - Eerste Bunschoter Autobus Dienst

Naam waaronder Dijkhuizen soms opereerde.

Flevo - N.V. Flevodienst

Overname lijnen Maanen, uitgebreid met nieuwe lijnen in Flevopolder, in 1981 gefuseerd met VAD.

Maanen - Fa. T. van Maanen

Van 1930-1935 en 1938-1941 exploitatie lijnen ApBM. Ook lijnen rond Harderwijk, in 1943 overgenomen door VAD, via ATO. In 1954 lijnen in Flevopolder overgenomen van VAD, in 1959 overgedragen aan Flevo.

STZ - N.V. Autobusonderneming Schutte

Vanaf 1972 nieuwe naam voor Schutte, in 1982 overgenomen door VAD met exploitatie door SZ.

SZ - Stadsdienst Zwolle B.V.

Sedert 1982 exploitatie stadsdienst Zwolle overgenomen van STZ.

Schutte - Garage H.J. Schutte

Overname stadsdienst Zwolle in 1937, naam in 1972 veranderd in STZ.

Nefkens - Henri Nefkens N.V.

Sedert 1946 stadsdienst te Amersfoort, overgenomen van AABD, in 1983 overgenomen door VAD.

AABD - N.V. Amersfoortsche Autobusdienst

Sinds 1930 stadsdienst te Amersfoort, in 1946 overgenomen door Nefkens.

CN - N.V. Vervoermaatschappij Centraal Nederland

Ontstaan in 1973 door fusie M&K en NBM, overname deel Tensen en NAL in 1980 en WABO in 1981. In 1994 fusie tot Midnet.

NBM - N.V. Nederlandse Buurtspoorweg Maatschappij

NBM - N.V. Nederlandse Buurtvervoer Maatschappij

Sedert dertiger jaren busbedrijf naast trambedrijf, dat laatste in 1949 opgeheven. In 1951 volgde de nieuwe naam. In 1937 overname EBO en UBBM, in 1938 overname Broek, in 1942 overname via ATO van Vonk, WEBO en Leguit, in 1944 overname van GoTM, in 1971 overname Haas in 1973 fusie tot CN.

EBO - Eigen Bus Onderneming

Lijn Utrecht-Arnhem, in 1937 overgenomen door NBM.

UBBM - Utrechtsche Brockway Bus Maatschappij

Lijnen rond Doorn, dochter van NBBM, in 1937 overgenomen door NBM.

Broek - Fa. Gebr. ten Broek

Lijn Veenendaal-Amersfoort, in 1938 overgedaan aan NBM.

Vonk - Fa. R. Vonk

Lijn Veenendaal-Wageningen, in 1942 overgenomen door NBM, via ATO.

WEBO - ?

??, in 1942 overgenomen door NBM, via ATO.

Leguit - Fa. J. Leguit

??, in 1942 overgenomen door NBM, via ATO.

GoTM - Naamloze Vennootschap Gooische Tramweg-Maatschappij

Sinds 1939 busbedrijf naast het trambedrijf, in 1940 overname van Oostenrijk, in 1941 overname EGMO, BAB, Blom3, Oskamp, Vechtstreek, Hoveling en Verhoek en in 1942 van MOGH, Emmerik en CG, in 1944 overgenomen door NBM.

Oostenrijk - Fa. Oostenrijk

?, in 1940 overgenomen door GoTM.